Τον Grossman τον ήξερα από το εξαιρετικό του μυθιστόρημα «Στο τέλος της γης» που διάβασα πριν από μερικά χρόνια. Ήξερα λοιπόν το πόσο συνδεδεμένη ήταν η αίσθηση της απώλειας με το γράψιμο του, η οποία δυστυχώς αποτελεί και σημαντικό κομμάτι της ζωής του λόγω του θανάτου του γιου του στον πόλεμο του Ισραήλ με τον Λίβανο. Όταν έμαθα για το τελευταίο του βιβλίο, αυτό που πήρε και το βραβείο Booker παραξενεύτηκα λίγο γιατί ο τίτλος αλλά και το θέμα μου φάνηκαν πολύ ανάλαφρα και αταίριαστα με το πώς είχα εγώ στο μυαλό μου την γραφή και την θεματολογία του Grossman.
Αποφάσισα να το αγοράσω γιατί πάντα ακολουθώ τους συγγραφείς που έχουν καταφέρει να με εντυπωσιάσουν με κάποιο τους βιβλίο. Πιστεύω ότι πολύ δύσκολα θα μπορούν να με απογοητεύσουν σε κάποιο επόμενο και μέχρι τώρα αυτή η πεποίθηση μου δεν έχει διαψευσθεί πλην ελάχιστων περιπτώσεων. Ο Grossman είχε μπει ήδη στην λίστα των συγγραφέων των οποίων βιβλία θα αγόραζα στα τυφλά.
Ήδη από την αρχή του βιβλίου κατάλαβα ότι πρόκειται να διαβάσω κάτι μεγάλο. Ένας κωμικός (της stand-up comedy) μπαίνει σε ένα μαγαζί και ξεκινάει την παράσταση του. Η παράσταση αρχίζει, η αλληλεπίδραση με το κοινό ξεκινάει, ο κωμικός είναι αρκετά τολμηρός παίζοντας μαζί του και χρησιμοποιώντας την γελοιοποίηση κάποιων θεατών ως μέσο για να εκμαιεύσει το γέλιο από τους υπόλοιπους. Χοντροκομμένος, στα όρια του θρασύ αυτός ο μικροσκοπικός άντρας με γυαλιά δεν μου προκαλεί καμιά συμπάθεια.
Όλα αλλάζουν όταν συνειδητοποιώ ότι στο κοινό υπάρχει ο άντρας που μας διηγείται την ιστορία. Και ότι αυτός ο άντρας είναι με κάποιο τρόπο συνδεδεμένος με τον κωμικό (Dobaleh). Όλο αυτό που διαδραματίζεται στις σελίδες του βιβλίου γίνεται για κάποιο σκοπό, απευθύνεται σε κάποιον, έχει ένα τέλος. Η παράσταση είναι η ζωή του Dobaleh, ξεδιπλωμένη μπροστά στους θεατές, οι οποίοι όμως δεν έχουν συναινέσει στον ρόλο του θεατή -κριτή, έχουν έρθει απλώς για να διασκεδάσουν. Ο Dobaleh είναι σαν να ζητάει να εξαγνιστεί μέσα από το γέλιο των θεατών, μέσα από το άδειασμά της ψυχής του σε αυτούς. Τους χρησιμοποιεί παρά την θέληση τους. Εκτίθεται χωρίς πανοπλία, αφαιρεί ένα, ένα τα προστατευτικά στρώματα του, ευάλωτος όσο δεν γίνεται περισσότερο, ψάχνοντας από έναν συγκεκριμένο θεατή να του φανερώσει το είναι του, την ουσία του, το κομμάτι του εαυτού του «που δεν περιγράφεται με λόγια».
Τι να πω για αυτό το βιβλίο; Ότι μου σκλάβωσε την καρδιά όσο λίγα; Ότι με έκανε να κλάψω; Όσο το διάβαζα, κάθε κομματάκι του άνοιγε και ένα παράθυρο στον ανθρώπινο πόνο που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξης μας. Παράθυρο στις πιο μύχιες σκέψεις μας, στους πιο σκοτεινούς φόβους μας, στην τρομακτική ασάφεια του παιδικού συναισθήματος. Ο κόσμος ανάποδα μπορεί να είναι καλύτερος; Μπορεί να προσφέρει μια κάποια προστασία; Μπορεί κάποιος να μας βλάψει όταν δεν μας καταλαβαίνει; Και ποιος είναι τελικά ο σωστός ανάμεσα μας; Μπορεί κάποιος να γελάει κλαίγοντας; Και ένας φίλος που φοβάται πόσο φίλος είναι;
Δεν λέω τίποτα άλλο γιατί θα χαλάσω αυτό το υπέροχο κουβάρι που θα ξεδιπλωθεί μπροστά σε όποιον αποφασίσει να διαβάσει αυτό το βιβλίο. Ο Grossman καταφέρνει να αγγίξει τα θέματα της ανθρώπινης ψυχής μέσα από έναν καραγκιόζη της σύγχρονης εποχής. Το αστείο γίνεται όπλο που στρέφεται στον ίδιο που το διηγείται. Η κοινωνία του Ισραήλ απομυθοποιείται με λίγες λέξεις. Η ανθρώπινη αγάπη παίρνει μια εντελώς διαφορετική διάσταση από αυτή που έχουμε οι περισσότεροι στο μυαλό μας. Όση αγάπη και αν υπάρχει είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον κόσμο. Εμείς και οι δαίμονες μας. Και όταν το συνειδητοποιούμε αυτό τότε ερχόμαστε αντιμέτωποι με το τρομακτικό σενάριο της ενηλικίωσης.
Απλά συγκλονιστικό.
No comments:
Post a Comment