Saturday, February 6, 2021

Max Porter - Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτέρα- Λάννυ

"Ξαπλώνω ανήσυχος, έχοντας την εικόνα του γιου μου ξαπλωμένου στο παγωμένο γρασίδι να ψιθυρίζει σ'ένα δέντρο. Τι νομίζεις ότι χρειάζεται περισσότερη υπομονή, μια ιδέα ή  μια ελπίδα; Τι του συμβαίνει;"


Η σχέση μου με τα βιβλία είναι ιδιαίτερη. Όχι απαραίτητα με το διάβασμα, αλλά σίγουρα με τα βιβλία. Συνήθως όταν πέφτω πάνω σε ένα βιβλίο, ξέρω μέσα σε λίγα λεπτά αν μου κάνει ή δεν μου κάνει. Μια ματιά στο εξώφυλλο και τον τίτλο και άλλες δυο, τρεις στο κείμενο μέσα από ένα γρήγορο ξεφύλλισμα. Αν πίστευα σε μια υπερβατική πραγματικότητα θα έλεγα ότι οι επιλογές μου στα βιβλία είναι απόρροια της ύπαρξης της.

Ε λοιπόν, έτσι ακριβώς έγινε η πρώτη γνωριμία μου με το βιβλίο του Max Porter «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» πριν από κανένα χρόνο. Και δεν το συμπάθησα. Παρόλο που φαινομενικά όλα ήταν τέλεια. Ο εκδοτικός οίκος από τους αγαπημένους (Πόλις), με πάντα καλές επιλογές, αισθητικά υπέροχο εξώφυλλο, απίστευτη αίσθηση του χαρτιού (λίγη μυρωδιά παραπάνω δεν θα έβλαπτε) ο τίτλος αρκετά "πιασάρικος" και η μεταφράστρια του συγκεκριμένου βιβλίου, Ιωάννα Αβραμίδου, πάντα εξαίσια σε ό,τι αναλαμβάνει.

Το βιβλίο το συνάντησα πολλές φορές. Το έπιανα, το χάζευα και πάντα επέλεγα κάποιο άλλο.

Έλα όμως που η ζωή ευτυχώς, επιτρέποντας την τυχαιότητα, δεν μας αφήνει να περιοριστούμε αυστηρά και μόνο στις επιλογές που κάνουμε αλλά μας φέρνει κατακέφαλα αυτά που μπορεί να έχουμε απορρίψει, σαν να μας λέει με τον τρόπο της: «μην είσαι χαζή – δες και αυτό – μην κρίνεις πριν δοκιμάσεις, σαν υπεροπτικό ον, πιστεύοντας ότι έχεις το αλάθητο του Πάπα ». Αυτό άλλωστε κάνει τη ζωή, ζωή και εμάς φανατικούς ακόλουθους της.

"ΦΡΙΚΙΟ, είπε βήχοντας ο ένας τους βάζοντας τα γέλια.

Συνεχίσαμε τον δρόμο μας.

Δεν ήξερα τι να πω και τότε ο Λάννυ ρώτησε, Πιστεύεις ότι το είπαν για μένα ή για σένα;"

Το βιβλίο δεν το επέλεξα τελικά ποτέ, αλλά πριν από λίγο καιρό, μια φίλη μού χάρισε το «Λάννυ» του ίδιου συγγραφέα, το δεύτερο βιβλίο του δηλαδή, για το οποίο μέχρι τότε ούτε είχα δει, ούτε είχα ακούσει τίποτα (μάλλον είχα κλείσει τα αυτιά μου στον συγκεκριμένο συγγραφέα). Μου τόνισε δε, ότι της το πρότειναν από το βιβλιοπωλείο που συχνάζω, γεγονός που το ανέβασε στην εκτίμηση μου αφού μέχρι τώρα όλες οι προτάσσεις που έχουν έρθει από εκεί έχουν αποδειχτεί εξαιρετικές.

Για να μην πολυλογώ λοιπόν, μιας και ήδη το έκανα παραπάνω και με το παραπάνω, το βιβλίο μού άρεσε πολύ. Οι αρχικοί μου ενδοιασμοί μετατράπηκαν σε ενθουσιασμό καθώς προχωρούσα το διάβασμα και έμπαινα ολόψυχα μέσα σε αυτό το μικρό χωριό, με τον γέρο-Άκανθο, το υπερβατικό μυθολογικό πνεύμα, γέννημα θρέμμα του τόπου αυτού, που βρίσκεται παντού χωρίς όμως να βρίσκεται πουθενά, φύλακας της παιδικότητας, φύλακας του Λάννυ, μια ελπίδα για αυτόν τον κόσμο που αργοπεθαίνει. Από εκεί πέρασα στο πρώτο του βιβλίο που αποτελεί μια ωδή στη θλίψη, ένα σπαρακτικό αλλά και τόσο ελπιδοφόρο κείμενο, μια ομορφιά στο χαρτί. Πως περιγράφεις την απώλεια μιας μητέρας; Μα ακριβώς έτσι όπως το κάνει ο Porter. Βάζοντας της φτερά.

Διαβάζοντας λοιπόν ανάποδα τον Max Porter, δηλαδή διαβάζοντας πρώτα το δεύτερο βιβλίο του (στα ελληνικά) και μετά το πρώτο του (στα αγγλικά) μπήκα στο μαγικό του σύμπαν. Είναι πρωτότυπος χωρίς να το επιδιώκει, χωρίς δηλαδή αυτό να είναι αυτοσκοπός. Με έναν μαγικό ρεαλισμό του εικοστού πρώτου αιώνα και μια απίστευτη αντίληψη της βαθύτερης ουσίας των πραγμάτων και των συναισθημάτων τα οποία εκφράζει μέσα από έναν ποιητικό λόγο (ναι μπορείς να απομονώσεις κομμάτια και να τα κάνεις ποιήματα) έχοντας ως βασικά υλικά τη γη, τον αέρα, τον μύθο και την παιδικότητα δίνει μια νέα πνοή στην αγγλική λογοτεχνία, μια ανανέωση απαραίτητη στη σημερινή λογοτεχνία, ένα νέο αίμα που μεταγγίζει και πλουτίζει τον κόσμο των βιβλίων.

Και τα δύο βιβλία πραγματεύονται συναισθήματα απογυμνωμένα από οτιδήποτε μπορεί να τους αφαιρεί την αυθεντικότητα και την ουσία τους, καθώς και προβλήματα του σύγχρονου κόσμου όπως η κλιματική καταστροφή, οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις, οι προκαταλήψεις και η σημασία της τέχνης ως προέκταση, έκφραση αλλά και δημιουργό του εαυτού μας. Ο Porter κατάφερε να αποστάξει παιδικότητα στην πολυπλοκότητα, να λειάνει το ακατέργαστο της και να μεταμορφώσει την άγνοια σε γνώση. Τα βιβλία του αποτελούν μια αισθητική όαση στην ασχήμια της σημερινής εμπορικής κοινωνίας.

Αν τελικά επιλέξετε να διαβάσετε τα βιβλία του, ή μάλλον αν η θεά τύχη σας έκανε να πέσετε πάνω στο blog μου και επιλέξετε μετά να διαβάσετε τα βιβλία του, τότε σας συστήνω να τα διαβάσετε στις βόλτες σας, στο σαλόνι σας, στο κρεβάτι σας, σχεδόν σαν ένα φάρμακο, αρκετές φορές την ημέρα.

“We all used to get a lot of trouble from Mum for flecking the mirror with toothpaste.

For a few years we flecked and spat and over-brushed and our mirror was a white-speckled mess and we all took guilty pleasure in it.

One day Dad cleaned the mirror and we all agreed it was excellent. Various other things slipped. We pissed on the seat. We never shut drawers. We did these things to miss her, to keep wanting her."