"...πρώτη φορά ένιωσε τότε ο Μάριος Τσόχος τη σημασία την αληθινή της λέξης ημερεύω, γίνομαι μέρα, εξημερώνομαι από τα σκοτάδια μου τα άγρια,..."
Η έννοια του φωτός μέσα στο σκοτάδι, από μόνη της μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, στοχασμού και φιλοσοφικής αναζήτησης. Το σκοτάδι αντιπροσωπεύει την απουσία ορατότητας, κάτι που μπορεί να συνδυαστεί με την ανυπαρξία αλλά και με την αποσιώπηση του κακού. Ο φάρος διεισδύει στο σκοτάδι και βοηθάει στην πλοήγηση των πλοίων οδηγώντας τα σε ασφαλή μονοπάτια, το φως του όμως στην κυκλική και επαναλαμβανόμενη κίνηση του, διαρκεί μόνο για ενάμισι δευτερόλεπτο που ακολουθείται από άλλα δεκαοκτώμιση δευτερόλεπτα σκότους.
Το βιβλίο του Γιάννη Μακριδάκη με τίτλο «Ενάμιση δευτερόλεπτο φως» περιγράφει την επιστροφή ενός επιτυχημένου επαγγελματικά μετεωρολόγου και παρουσιαστή, στον τόπο που γεννήθηκε και από τον οποίο είχε εκδιωχθεί σε μικρή ηλικία μέσα σε τραυματικές συνθήκες.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι λιγοστοί αλλά επαρκούν. Δύο άνθρωποι, ο φαροφύλακας και ο Μάριος Τσόχος, μετεωρολόγος και γιος του παλιού φαροφύλακα και μια γαϊδούρα, η Κοκώνα, σιωπηλός μάρτυρας των τραγικών γεγονότων που διαδραματίζονταν κατά καιρούς στον φάρο του νησιού. Μέσα από αυτούς ο αναγνώστης θα πληροφορηθεί για το παρελθόν, την αφορμή δηλαδή όλης αυτής της μυθιστοριογραφίας, και τις πράξεις που διαδραματίστηκαν δίπλα σε τόσο δυνατό φως, κρυμμένες μέσα στο σκοτάδι.
Η αλληγορία του φάρου λειτουργεί αποτελεσματικά μέσα στη νουβέλα του Μακριδάκη, ο αναγνώστης βαραίνει και ανασταίνεται ακολουθώντας την κυκλική κίνηση του φάρου – έναν κύκλο που πρόσφατα όμως αντικαταστάθηκε από ένα ημικύκλιο μιας και η ρυθμική κίνηση του φάρου δεν είναι πλέον απαραίτητή-, όχι πια, όχι τώρα που η λειτουργία του βασίζεται σε τεχνολογικά εξελιγμένες ηλεκτρικές λυχνίες. Η φώτιση έρχεται εύκολα αλλά δεν φωτίζει τα πάντα. Τα βουνά μένουν σκοτεινά. Ο κύκλος της ζωής έχει διαταραχθεί, το καλό δεν διαδέχεται πάντα το κακό και ο ίδιος ο φάρος δεν είναι πια απαραίτητος. Η πορεία των πλοίων διασφαλίζεται και στην ανυπαρξία φωτός, καθοδηγούμενη από τα μαθηματικά δεδομένα. Οι δημιουργίες του ανθρώπου απομακρύνονται όλο και πιο πολύ από την δική του φύση η οποία όμως δείχνει να μην μπορεί να αποκοπεί από την βίαιη ζωώδη καταγωγή της. Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν καθοδηγείται από τα ίδια μαθηματικά δεδομένα αλλά από κάτι άλλο, κάτι απροσδιόριστο, κάτι που κρύβεται στα βάθη της ύπαρξης μας και συγγενεύει πιο πολύ με τη φωτιά, το φως του φάρου και το βαρίδιο που το θέτει σε κυκλική κίνηση πάρα με το ηλεκτροφόρο καλώδιο και τις ηλεκτρονικές συντεταγμένες. Άραγε αυτή η πρόοδος μπορεί να συμπαρασύρει και την ανθρώπινη ψυχή σε πιο λογικά καθοδηγούμενα μονοπάτια ή απλώς μεγαλώνει την απόσταση με αυτήν και κάνει την κατανόηση της ουσίας μας πλέον αδύνατη;
Δύο άνθρωποι μέσα στον φάρο. Το βάρος που κουβαλάνε δεν μας πλακώνει, είναι σαν να βλέπουμε μέσα στο σκοτάδι της ιστορίας τους μια λάμψη. Η διήγηση του Μακριδάκη έχει τη δυναμική ενός μελτεμιού και όχι μιας άγριας τραμουντάνας. Ο ουρανός μένει καθαρός αλλά η θάλασσα σε λικνίζει δυνατά. Ο λόγος του, χωρίς τελείες, μόνο με κόμματα και άνω τελείες σε κάνει να πιστεύεις ότι όλα αυτά κυλάνε και φεύγουν. Όλο το βιβλίο το ένιωσα σαν να με κουβαλούσε πάνω του. Θέλει ικανότητα για να καταφέρεις να θίξεις τραγικά θέματα της ανθρώπινης φύσης σαν να περιγράφεις έναν νυχτερινό περίπατο. Σαν να φυσάει ο άνεμος. Ο Μάριος Τσόχος ή Καιρός, ο Ιπποκράτης Κοκκινογένης ή Τιμάριθμος, η Κοκώνα η γαϊδούρα και το φάντασμα του Τσοχόσπυρου. Όλοι κυλάνε κάτω από το φως και μέσα στο σκοτάδι με κατεύθυνση την έξοδο.
Μικρό βιβλίο, μόλις 120 σελίδες αλλά λουσμένο από φως. Να το πάρετε.
"...έκατσε κάμποση ώρα εκεί στα άβολα σκαλοπάτια του πυργοφάναρου και έκλαψε για όλα τότε ο Μάριος Τσόχος, ούτε ήξερε πόσην ώρα έκλαιγε, πόσο σκοτάδι έσβησαν πόσες αναλαμπές, έκλαψε που όλοι οι άνθρωποι έχουν γεννηθεί από τέρατα διότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το τέρας μέσα τους∙ σκέφτηκε τότε, ανάμεσα στα μικρά διαλείμματα φωτός μες στο σκοτάδι και στα μεγάλα σκοταδιού μέσα στο φως, ότι αν ήταν τα πράγματα αλλιώς και αν ήταν άλλος ο πατέρας του δεν θα ήταν και αυτός ο ίδιος, αλλά ένας άλλος άνθρωπος κάπου αλλού ίσως εκείνη τη στιγμή, θα έκανε στη ζωή του άλλα πράγματα και δεν θα είχε βρει στον δρόμο του το Κατερινιώ, και τότε συνειδητοποίησε τη σκέψη την πιο απελευθερωτική απ'όλες, τη σκέψη που τον έκανε να κατηφορίσει τα σκαλιά σιγά-σιγά και να πάει να ξaπλώσει ανάσκελα με τα ρούχα στο κρεβάτι του να κοιμηθεί, με το μυαλό του όμως σε εγρήγορση ώστε να ξυπνάει κάθε τόσο και να ελέγχει τη λειτουργία του φάρου, σκέφτηκε ότι γι αυτόν τον λόγο εμφανίστηκε στη ζωή του το Κατερινιώ, για να τον οδηγήσει ξανά στο νησί και να τα μάθει όλα όσα έπρεπε να ξέρει για τον εαυτό του και δεν τα γνώριζε και ούτε με άλλον τρόπο θα τα μάθαινε ποτέ,..."
Εκδόσεις Εστία, 2020
