Ο πατέρας μου προσδιορίζεται και επαναπροσδιορίζεται συνεχώς όπως ο συνεχώς μεταβαλλόμενος άνθρωπος του Μπόρχες που μπαίνει στο συνεχώς μεταβαλλόμενο ποτάμι του Ηράκλειτου. Από τότε που ήμουν μικρή αυτό που θυμάμαι πάντα είναι ότι στο μυαλό του δεν υπήρχαν φραγμοί. Αυτό που ήθελε το προσπαθούσε, και αυτό που πίστευε το αποδομούσε για να το χτίσει ξανά καλύτερο. Δεν υπήρχαν αδιαπραγμάτευτες σταθερές εκτός από τις ηθικές του αξίες οι οποίες όμως και αυτές δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας «πίστης» αλλά μιας σκληρής εσωτερικής διαπραγμάτευσης. Πάντα τον θαύμαζα. Πιστεύω ότι η απόσταση που του διασφάλιζε η πατρική του ιδιότητα σε αντίθεση με τη σχεδόν ταυτοποιητική εγγύτητα που είχαμε με τη μητέρα μας (τη βασική κολόνα της οικογένειας), τον διαφύλασσε από την φθορά και του έδινε ένα «άδικο» προτέρημα απέναντι της «βαλσαμώνοντας» τον κατά κάποιο τρόπο και τοποθετώντας τον για πάντα στο βάθρο των ηρώων. Θαύμαζα τον τρόπο που ξεπερνούσε τα εμπόδια, τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούσε να μας κάνει να μάθουμε να σκεφτόμαστε μόνες μας και τον τρόπο που έλεγε αστεία. Μου άρεσε που ήταν ωραίος και τον γούσταραν οι φίλες μου (ναι, η φωτογραφία τον αδικεί απίστευτα αλλά μπήκε ως εξώφυλλο λόγω της γειτνίασης του με τον Σαντάμ!), που μας έκανε μαγικά και τα χάναμε και που κατάφερνε να κάνει τα μαθηματικά να φαίνονται εύκολα.
Πολιτικός μηχανικός στο επάγγελμα, έφαγε τη σκόνη των εργοταξίων αλλά απόλαυσε και τα καλογυαλισμένα γραφεία που του πρόσφερε η επιτυχημένη καριέρα του αργότερα. Ποτέ δεν έριξε τις αρχές του και γι΄ αυτό ποτέ δεν αποκτήσαμε αυτό το πολυπόθητο λουξ εξοχικό που του ζητούσαμε στα παιδικά μας χρόνια. Αργότερα καταλάβαμε τι θα έπρεπε να είχε θυσιάσει γι’ αυτό. Στον χώρο των μηχανικών είναι γνωστός για την ακεραιότητα του, την εξυπνάδα του και την αποτελεσματικότητα του.
Το επάγγελμα του τον οδήγησε όπως πολλούς μηχανικούς τη δεκαετία του ογδόντα στην πολύπαθη πόλη της ανατολής τη Βαγδάτη, όταν ο Σαντάμ Χουσείν μεσουρανούσε. Σαράντα περίπου χρόνια μετά, συνταξιούχος πλέον αποφάσισε να καταγράψει τις αναμνήσεις του από εκεί. Το αποτέλεσμα εξέπληξε όλους μας . Η βαθιά του αγάπη για την ιστορία και η δίψα του για διάβασμα σε συνδυασμό με τη ζύμωση που υπέστησαν μέσα του οι τότε εμπειρίες του είχαν ως αποτέλεσμα οι αναμνήσεις του να μετουσιωθούν σε ένα ενδιαφέρον βιβλίο που προσφέρει στον αναγνώστη του πολύ περισσότερα από ότι μια απλή εξιστόρηση εμπειριών. Οι αναμνήσεις του φιλτραρισμένες πλέον από τις μετέπειτα ιστορικές του γνώσεις δημιούργησαν μια αφήγηση που δένει με μεγάλη επιτυχία τις εμπειρίες του με τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα της περιόδου εκείνης αγγίζοντας σε αρκετά σημεία μια εντυπωσιακή λογοτεχνική δεξιότητα.
Το βιβλίο παρέχει στον αναγνώστη που ενδιαφέρεται αλλά δεν γνωρίζει, μια περιεκτικότατή σύνοψη της ιστορίας της Μεσοποταμίας καταφέρνοντας το ακατόρθωτο (λόγω της πολυπλοκότητας αυτής), τη μετάδοση δηλαδή της απαραίτητης γνώσης για τη σχηματική απεικόνιση στο μυαλό του της πορείας του τόπου αυτού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και της ιδιαιτερότητας των θρησκευτικών, πολιτικών και κοινωνικών προβλημάτων του σήμερα. Πέρα από το πρώτο κεφάλαιο που μπορεί μεν να τρομάξει τον απροετοίμαστο αναγνώστη με το πλήθος των ιστορικών στοιχείων που παρατίθενται, αλλά αποτελεί δε σημαντικό κλειδί για την κατανόηση του καμβά πάνω στον οποίο χαράσσεται η υπόλοιπη αφήγηση, το υπόλοιπο βιβλίο διαβάζεται απνευστί κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον εναλλάσσοντας προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα στο Ιράκ κατά την δεκαετία του 1980 με ιστορικές αναφορές και πολύτιμες καταγραφές της ιδιαιτερότητας της ιρακινής κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης. Το στοίχημα που κερδήθηκε σε αυτό το βιβλίο είναι πιστεύω η εύρεση της κατάλληλης ισορροπίας ανάμεσα στο ιστορικό παρελθόν και στην προσωπική εμπειρία. Το οδοιπορικό του συγγραφέα δένει με δεξιοτεχνία τα χρώματα, τις μυρωδιές και τις γεύσεις της περιοχής και καταφέρνει μέσα από αυτά να αναδείξει την ιστορία, τα πάθη και τα πιστεύω των λαών που ζουν εκεί.
Πόσο μπορεί να εκπλήξει τον δυτικό επισκέπτη μια κουκουλωμένη μαντηλοφορούσα που ξεγυμνώνει το στήθος της μπροστά του για να θηλάσει το μωρό της; Πόσο μπορεί ο ίδιος να εκτιμήσει την υπομονή του Άραβα που περιμένει τρεις ώρες για να ψηθεί σωστά το ψάρι του έχοντας βγει με την οικογένεια για να δειπνήσει; Πόσο ξένη είναι η έννοια της υπομονής στον Δυτικό και πόσο ξένη η έννοια του «ο χρόνος είναι χρήμα» στον ανατολίτη;
Πώς ένας Χριστιανός μπορεί να πιστεύει στον Μωάμεθ και πώς ο Σαντάμ εμπιστευόταν τους Χριστιανούς της αυλής του πιο πολύ από τους Μουσουλμάνους;
Τι μπορεί να αισθάνεται ένας ξενιτεμένος άθρησκος βαφτισμένος χριστιανός μέσα σε μια ορθόδοξη εκκλησία στην μέση της Ανατολής με Άραβες ορθόδοξους να ψέλνουν τους Χαιρετισμούς; Πώς ακριβώς γίνεται η υπέρβαση των πιστεύω μας από το συναίσθημα μας;
Πώς αισθάνεται ένας δυτικός μηχανικός όταν στα θεμέλια του οικοδομήματος του βρίσκει τον θησαυρό του Αλή Μπαμπά; Και πόσο σύμπτωση μπορεί να είναι ότι αυτό το οικοδόμημα βρίσκεται στην διασταύρωση των δρόμων Χαρούν Αλ Ρασίντ (Χαλίφης γνωστός και από το βιβλίο «Χίλιες και μια νύχτες» και Αλ Μαμούν (ο γιος του);
Πώς αισθάνεται ένας δυτικός όταν εγκλωβίζεται στη Βαγδάτη λόγω βομβαρδισμού μαζί με τη νεαρή γυναίκα του; Και πως όταν ξανα εγκλωβίζεται εκεί, σε μια χώρα με έναν τρελό δικτάτορα με μοναδική ελπίδα διαφυγής του την ολοκλήρωση του οικοδομικού έργου το οποίο αποτελεί εξ αρχής και την αιτία της ύπαρξης του εκεί;
Πώς αισθάνεται όταν βλέπει στο Πακιστάν νομίσματα χαραγμένα με ελληνικά ονόματα; Και πώς όταν βλέπει το αναστηλωμένο ελληνιστικό θέατρο της Βαβυλώνας χαραγμένο σε διάσπαρτα σημεία με το όνομα του Σαντάμ Χουσείν;
Είναι εύκολο να βρούμε άμμο στην έρημο; Και ποιος ο λόγος που Άραβες, Πέρσες και Εβραίοι δεν μπορούν ο ένας τον άλλο; Οι λόγοι είναι αξεπέραστοι;
Τι είναι η «προληπτική» επιθετική πολιτική; Είναι ποτέ δικαιολογημένη; Και αν ναι από ποιους και πότε;
Ερωτήματα πολλά, που αφήνονται να απαντηθούν από τον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά, δίνουν στο βιβλίο ζωή και κίνηση και θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην συγγραφή ενός πιο φιλοσοφικού βιβλίου, τώρα που το κομμάτι «καταγραφή» έχει τακτοποιηθεί.
Το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να διαβαστεί ως ένα απλό οδοιπορικό, ως μια διεισδυτική ματιά στη μαγική ανατολή ή ως μια απλή καταγραφή των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων μηχανικών που μετανάστευσαν για δουλειά εκεί την δεκαετία του ογδόντα.
Το πήρα στα χέρια μου πριν λίγες μέρες, το είχα ήδη διαβάσει αποσπασματικά όσο γραφόταν αλλά το ξαναδιάβασα με αμείωτο ενδιαφέρον. Ως περήφανη κόρη μοιράζομαι το γεγονός της συγγραφής του. Το βιβλίο δεν κυκλοφορεί εμπορικά. Τυπώθηκαν κάποια πολύτιμα αντίτυπα για εσωτερική κατανάλωση της κοντινής οικογένειας και λίγων φίλων. Παρόλο που εγώ αν ήμουν εκδότης θα το ήθελα…
No comments:
Post a Comment